Dagje township- back in town

Ik had het kunnen weten. Als ik niet zo goedgelovig was had ik kunnen weten dat hij geen uitzondering was. Ik keek nog eens op mijn telefoon, half 12, en hij was er nog steeds niet. Weer eens vertelde ik mezelf dat dit de laatste keer was dat ik me voor een afspraak met een Afrikaan zou haasten. We hadden om 11 uur afgesproken, ik was zelf ook laat. Ik had zelfs om kwart voor 11 nog gebeld om te checken of hij op tijd zou zijn, maar hij verzekerde dat hij er echt bijna was en ik moest echt zorgen dat ik er om 11 uur was. Maar hij was er zelf niet en zijn telefoon stond uit. Er zat niets anders op dan te wachten.
Het vooruitzicht van een dagje township (krottenwijk) maakte het goed. Dit was de leukste kant van mijn bezoek aan Zuid Afrika. Alle moeite die ik tijdens mijn werk hier, bijna 3 jaar geleden, gedaan had, beloonde zich nu in goede contacten met mensen uit allerlei culturen, die echt om me geven. De ideale situatie om het echte Zuid Afrika te beleven, op een manier die zelfs de locale bevolking niet kan ervaren omdat bijna iedereen bij zijn eigen mensen blijft.
De jongeman met wie ik vandaag had afgesproken was nog een jongen toen ik hem halverwege 2009 weer met zijn familie kon verenigen. Laat ik hem hier Thabo noemen, een soort Afrikaanse Jantje. Thabo en ik hadden altijd een goede klik gehad en we waren altijd in contact gebleven, ook toen hij niet meer in onze shelter woonde maar bij zijn familie en werkte.
De meeste van de jongens kregen later Facebook, maar hij had geen toegang tot internet en ik had het mijn missie gemaakt om niet eerder naar huis te gaan voordat ik hem gevonden zou hebben en met eigen ogen zou zien hoe het hem verging. Het heeft me een hoop geduld gekost, maar uiteindelijk had ik hem gevonden. Vandaag zou hij me op komen halen in de binnenstad en me de weg naar de township wijzen waar hij en zijn familie woont.
Maar goed, ik had dus nog wat meer geduld nodig om te wachten tot hij zou komen.
Opeens kwam er een jonge vrouw aan lopen. Haar diepzwarte huid stak af tegen haar mooie witte blouse. Met een nette zwarte broek eronder had ik haar bijna niet herkend. Maar het was de vrouw die ik eerder die week had ontmoet toen ik op Thabo stond te wachten, die fruit bij het stoplicht verkocht. Ze zat in de schaduw terwijl ze voorbijgangers toeriep om drinken bij haar te kopen. Ik was naast haar gaan zitten om te schuilen voor de hitte van de stekende zon terwijl ik wachtte. Gezien er in die buurt geen blanke mensen komen wilde ze graag weten wat ik van Thabo moest, ik had maar gezegd dat we vrienden waren.
Ik was verbaasd om haar op zaterdag hier te zien, en dan zo netjes aangekleed. Ze verzuchtte dat Thabo er wel erg lang over deed. Ik was verbaasd dat zij ook op hem wachtte en nam aan dat het om business ging. Maar nee, zonder er doekjes om te winden zei ze dat ze ook met mij mee zou rijden naar Soshanguve (spreek uit: So-sjan-goe-vie met engelse ‘g’). Ik denk dat mijn mond echt even openviel. Meerijden met mij? Ik kende haar niet eens. En bovendien kon ze dat toch wel gewoon vragen. Ik was echt even overrompeld. Op mijn vraag wat ze daar dan wilde gaan doen was haar antwoord: “Nou, gewoon rondhangen daar, net zoals jij.” Ik probeerde te begrijpen wat er gaande was. Vooral toen ze zei dat ze in Mamelodi woonde (een ander heel groot township buiten de stad) snapte ik er niets meer van. Was ze dat hele eind naar de binnenstad gekomen om met mij mee te rijden? Ik wist niet of ik moest geloven dat ze op weg was om te werken (met zulke mooie kleren) en dat de baas toen had gezegd dat het niet doorging. Toevallig kende ik haar baas en dat hij wist dat ik naar Soshanguve zou komen, kon wel kloppen. Schijnbaar had hij gezegd dat ze dan maar met mij mee moest rijden en Thabo moest haar geld geven. Met haar opmerking dat het zo saai was in haar township en ze liever met mij mee ging omdat ze er dan uit was… daar kon ik veel meer mee. Nou ja, misschien moest ik niet zo moeilijk doen.
Ik belde Thabo nog eens, hij was er nog lang niet dus ik besloot hem tegemoet te rijden om tijd te besparen. Ik had tenslotte al 1 uur zitten wachten. Hij wist niets van de vrouw maar zei ook niet wat ik moest doen. Ik besloot haar maar mee te nemen en deed net als haar: alsof we elkaar al jaren kende. En dat was nog heel gezellig ook.
Toen we Thabo opgepikt hadden in hartje Pretoria en uiteindelijk in Soshanguve uitgekomen waren, dropten we de vrouw ergens af en reden Thabo en ik samen verder. Het was net zoals ik me herinnerde. Oranje grondpaden vol kuilen, zwarte kindertjes die zwaaiden, mensen die riepen omdat ze geen blanken in de township gewend waren, mensen met kippen opstekop in hun hand, mensen die onder een plaat op palen vlechtjes maakten of bij mannen hun hoofd kaal schoren. Cafeetjes met bierdrinkende lachende mannen. En muziek, veel muziek. Of kwam dat uit onze auto?
Het was erg leuk om eindelijk Thabo’s familie te ontmoeten, kleine verlegen jongetjes, en om zijn moeder weer te zien. Nu hij op zichzelf woont wilde ik natuurlijk wel zien waar, maar iemand had de deur op slot gedaan en de sleutel meegenomen. Van de buitenkant zag het er nog redelijk groot uit, misschien 2 bij 5 meter ofzo. Ik vond het echt leuk om te zien dat zijn buren de tuinen zo netjes maakten. Het was zo vredig en rustig. De criminaliteit was vrijwel nul, en zo zag het er ook uit. Toen ik vroeg of ik zijn baby kon zien was hij even verbaasd: “Wil je die zien?” Ja natuurlijk, ik had niet voor niets een prachtige grote luiertaart in de achterbak. Maar dat was nog een verassing. Een schokkende verassing zou later blijken.
Toen we bij het grote huis aan de andere kant van de township aangekomen waren besloot ik hem te geven. Ik had zo geredeneerd: hij is speciaal voor me, heeft een kind van 3 maanden en hij werkt enorm hard met 2 baantjes dus ik ga hem op deze manier steunen.
Ik begreep totaal niet waarom hij zo verbouwereerd was toen ik de luiertaart uit de auto haalde. Ik moest lachen, hij vond het zeker gewoon een hele leuke verassing. Het was wel wat vreemd dat hij toen we binnen op de bank op zijn vriendin zaten te wachten nog steeds geen woorden uit kon brengen, niet veel meer dan hij buiten had gezegd: “Dat had je moeten vertellen Tonja!” Ik had lachend gereageerd: “Nee natuurlijk niet, het was een verassing en die vertel je niet totdat je het geeft.” Ik vond het denk ik wel vertederend dat ik hem zo enorm van zijn stuk gebracht had en vroeg hem plagend of hij de luiertaart soms in de auto wilde zetten. Maar de gretigheid waarmee hij de sleutel uit mijn hand griste en de snelheid waarmee hij het huis uit verdween vond ik toch wel opmerkelijk. Intussen had ik nog vriendin, nog baby gezien, maar die waren op weg begreep ik. Toen hij weer naast me op de bank zat en weer wat uit kon brengen zei hij zacht dat hij me echt iets moest vertellen. Ik was natuurlijk heel benieuwd wat dat dan wel niet zou zijn, vooral om de manier waarop hij het zei en ik wilde niet wachten tot die mensen daar weg zouden gaan. Dus ik stelde voor om naar buiten te gaan. En daar kwam het hoge woord eruit: hij hád nog helemaal geen kind!
Toen was ik degene die sprakeloos was. Hij had geen kind? Maar hij zei toch… hij had toch gezegd… Ik begon aan wel 4 zinnen tegelijk en begreep al snel dat het allemaal een groot misverstand was geweest. Toen ik bij hem ‘3 maanden’ had opgevangen bedoelde hij dat zijn vriendin nog 3 maanden van haar zwangerschap moest, terwijl ik dacht dat het kind al 3 maanden was. En als ik het over een baby had in onze latere gesprekken, dan moet hij vast, met bedenksels, gedacht hebben dat ik het over zijn vrouw had. Ik proestte het uit. Hij had haar ‘my wife’ genoemd en ik sprak met hem over haar als ‘baby’ of babygirl’. Hilarisch! Terwijl ik aan mijn prachtige luiertaart vol roze linten dacht vroeg ik hem of hij dan wel wist dat het een meisje zou worden. Even keek hij me zwijgend aan en zei toen: “Nee Tonja, we weten niet of het een jongen of meisje is.”
Daar stond ik dan, met mijn goeie gedrag. Ik voelde me een beetje dom en kon er hartelijk om lachen. Terwijl ik daar stond te lachen kwam opeens zijn vriendin naar buiten. Een beeldschoon jong meisje met een hele dikke buik die niet wist wat ze van de situatie moest denken. Ze was enorm verlegen en nadat ik me voorstelde en zei dat ik het leuk vond om haar te ontmoeten dook ze achter een muurtje zodat ze alleen Thabo kon zien. Het was een beetje ongemakkelijk en met de herinnering dat haar zus me net had gevraagd of ik Thabo’s vriendin was vroeg ik Thabo of hij haar wel had verteld wie ik was. Dat was dus niet zo. Ik bracht hem duidelijk ook in verlegenheid en besloot naar binnen te gaan. Hij moest zelf maar weten of hij haar vertelde of ik gewoon een vriendin was of dat hij echt ging vertellen dat ik zijn Social Worker was geweest. Misschien wilde hij wel niet vertellen dat hij een straatjongen was geweest, ik heb geen idee.
Ik maakte het me makkelijk in huis en wachtte tot hij me kwam halen, met de luiertaart in zijn hand. Ik kon hem nu gaan geven, dat moest ik doen want het was mijn kado. En opeens begreep ik waarom hij had uitgeroepen en meerdere keren had herhaald dat ik het hem had moeten vertellen. Duh, je geeft een man geen luiertaart. Zucht, ik had in mijn enthousiasme om iets voor hem te doen niet echt zo ver nagedacht. Gelukkig waren ze er wel blij mee, ook al was het wat vroeg en roze…

Toen we weer op pad waren vroeg Thabo of ik iets wilde eten. Nou, het was lunchtime en ik had best trek. Ik moest mijn auto ergens neer zetten en terwijl we naar binnen liepen vroeg ik me af wat we hier in vredesnaam moesten kopen. De ruimte was donker, en de koeltoonbank was helemaal leeg. Maar intussen heb ik geleerd dat je mannen niet teveel moet vragen maar moet vertrouwen dat ze weten wat ze doen, dus ik zei niets. Wat hij bestelde kon ik niet verstaan, ik denk dat het Noord- Sotho was ofzo. De vrouw liep naar een enorme deur waar dus de echte koeling was en kwam terug met een paar lappen vlees die ze in een papier wikkelde. Wat moet je nou weer met vlees zonder iets om het gaar te maken?! Maar ik vroeg niets. We liepen naar de zijkant van het gebouw, waar, langs de weg, een grote braai (BBQ) stond onder een afdak. Wat gaaf! Je kon dus binnen vlees kopen en direct buiten klaarmaken en eten! Ik kreeg direct een stoel aangeboden want de groep mannen die er zat wilden me welkom laten voelen zeiden ze. Het was onwijs interessant dat er een blanke was… Toen het vlees klaar was zijn we in de auto gaan zitten en hebben we het, samen met de pap gegeten. De pap is de traditionele maispap die je op veel verschillende manieren kan eten. Zo vloeibaar als onze Brinta, lekker met suiker en boter, tot zo hard al deze pap, die je stukje voor stukje af kon breken. Het was heerlijk. Zowel om vlees en pap te eten als om lekker met onze handen te eten. De hitte en het plaatje van het township maakten het compleet, ik voelde me enorm bevoorrecht.

En nog steeds. Inmiddels ben ik al weer een paar weken terug in NL en geniet nog na van alle heerlijke herinneringen en ervaringen. Ik heb wel veel, maar niet zo vaak geschreven, was veel te druk met genieten. Die 3 maanden waren zo’n groot kado! Ik heb geen cent hoeven te betalen aan reis nog verblijf en voel me overladen met goedheid. Vooral om de jongens bijna allemaal weer gezien te hebben, en ik had genoeg tijd om bij mijn friends daar te zijn.
En gelukkig is het hier ook bijna weer zomer, toch?

Leuk dat jullie weer gelezen hebben, en sommigen ook gereageerd. Ik zou zeggen: tot de volgende keer, want dit was ongetwijfeld mijn laatste reis Zuid Afrika niet! :)